Helena Szoka-Częścik
17.04.2021r.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
sem_IV_-_OBCZYZNA__POLSZCZYZNA.pdf
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
21 III 2021
sem_IV_21_03_temat_1.pdf
sem_IV_21_03_temat_2.pdf
sem_IV_21_03_temat_3.pdf
To uzupełnienie do tematu 3 dotyczącego śmierci
sem_IV_21_03__temat_4.pdf
sem_IV_21_03_temat_5.pdf
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Temat lekcji 1: Informacja o zakresie kształcenia, lekturach, pracach pisemnych, wymaganiach edukacyjnych.
Podręcznik
Katarzyna Budna, Jolanta Manthey: Język polski. Część 4.( Pozytywizm, Młoda Polska),Operon 2016 .
Lektury:
Bolesław Prus: Lalka
Fiodor Dostojewski: Zbrodnia i kara
Joseph Conrad: Jądro ciemności
Stanisław Wyspiański: Wesele
Władysław Reymont: Chłopi( Tom1: Jesień)
Wiersze wybrane następujących poetów:
Jan Kasprowicz
Kazimierz Przerwa- Tetmajer
Leopold Staff
Do napisania będą 3 prace. Jedna z nich dotyczy "Lalki',( Termin oddania 19 II,online lub w wersji papierowej, jeżeli zajęcia będą stacjonarne). Temat pracy i fragment powieści został zamieszczony na stronie szkoły ( w zakładce :język polski.) Kolejne prace będą dotyczyły powieści Dostojewskiego i dramatu Wyspiańskiego. Aby być dopuszczonym do egzaminu, należy mieć co najmniej 50% obecności na zajęciach i mieć pozytywne oceny z prac pisemnych.
Na koniec semestru odbędzie się egzamin pisemny i ustny.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zajęcia 20 II 2021
Temat: Wzja natury ludzkiej - psychologiczny portret Rodiona Raskolnikowa
Temat: Młoda Polska - charakterystyka epoki.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Semestr IV, 6 II
Temat lekcji 2.: Charakterystyka pozytywizmu jako prądu umysłowego.
1. Nazwa i chronologia epoki
Pozytywizm to okres w literaturze polskiej mający swój początek po klęsce powstania styczniowego (1864r.), a koniec około 1890 ( rok 1891 przyjęło się umownie uważać za początek epoki następnej - Młodej Polski). Nazwa została zaczerpnięta od kierunku filozoficznego, którego głównym przedstawicielem był filozof francuski Auguste Comte. Centrum polskiego pozytywizmu znajdowało się w Warszawie, gdzie działali czołowi polscy literaci publicyści drugiej połowy XIXw.
2. Filozoficzne podstawy pozytywizmu.
Wg Comte'a słowo pozytywny miało znaczyć: realny, użyteczny, ścisły,pewny. Pozytywizm był więc prądem filozoficznym o nastawieniu socjologicznym, kładący nacisk na poznanie jednostki jako cząstki społeczeństwa i ludzkości.
Pozytywiści głosili scjentyzm, którego głównym wyznacznikiem było zaufanie do nauki opartej na metodzie empirycznej i naukach przyrodniczych.
Wtedy właśnie L.Pasteur dokonuje odkryć w biologii i medycynie.
Inni filozofowie epoki:
John Stuart Mill głosił utylitaryzm (to co dobre, jest pożyteczne). Jedenastka powinna dążyć do własnego szczęścia, ale w swoim działaniu kierować się dobrem ogółu.
Herbert Spencer, opierając się na poglądach Karola Darwina, głosił teorię ewolucjonizmu,( rzeczywistość podlega ewolucji, czyli ciągłemu rozwojowi).
Hippolite Taine głosił determinizm - życie i działalność człowieka jest z góry określone rasą( czynniki genetyczne), środowiskiem ( warunki życia) i momentem historycznym.
3. Sytuacja polityczna w poszczególnych zaborach
W zaborze rosyjskim Polaków poddawano rusyfikacji, nazwę Królestwo Polskie zmieniono na Kraj Przywiślański, Szkołę Glówną zamieniono na Carski Uniwersytet Warszawski. Stan wojenny obowiązywał w latach 1864-1914, stanowiska obsadzono wyłącznie Rosjanami, zniesiono pańszczyznę i zależność chłopów od dworu i pana.( spowodowało to migracje chłopów do miast w poszukiwaniu pracy i za chlebem do Ameryki), nastąpiła degradacja polskiej szlachty, częste konfiskaty ich majątków- dlatego szlachta
przenosiła się do miast, tworząc nową warstwę społeczną czyli inteligencję.
W zaborze pruskim naród poddano germanizacji, wprowadzono język niemiecki do szkół, urzędów i sądów, atakowano Kościół jako ostoję tradycji i kultury polskiej. Kanclerz Niemiec Otto von Bismarck zapoczątkował tak zwany Kulturkampf czyli walke o kulturę. Wykupywanie przez Niemców polskich majątków ziemskich .
W zaborze austriackim Polacy cieszyli się sporą autonomią, działały uniwersytety w Krakowie i Lwowie, działały polskie teatry , w szkołach, urzędach i sądach dominował język polski, rozwijały się polskie instytucje kulturalne. Zła sytuacja ekonomiczna Galicji wynikała z ogromnego zacofania gospodarczego i społecznego ( nędza galicyjska,).
4. Główne założenia polskich pozytywistów.
- praca organiczna ( społeczeństwo jest organizmem, każdy człowiek stanowi odpowiednik jakiegoś organu, należy więc unowocześnić przemysł, handel ,
rolnictwo i całą gospodarkę kraju, bo tylko mocny ekonomicznie naród może myśleć o odzyskaniu niepodległości)
- praca u podstaw( konieczność należytego wykształcenia wszystkich grup społecznych traktowanych jako równoprawne organy jednego organizmu. Inteligencja miała więc krzewić świadomość narodową, walczyć z analfabetyzmem , o poprawę warunków życia nędzarzy).
- równouprawnienie kobiet( możliwość zdobycia wykształcenia na wyższych uczelniach, możliwość godnej pracy i zarobków równych z mężczyznami, zwiększenie samodzielności intelektualnej i obyczajowej).
- asymilacja Żydów i mniejszości narodowych( dążenie do integracji z Polską).
5. Najsłynniejsi twórcy epoki: Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz, Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa, Adolf Dygasiński.
W drugiej połowie 19 wieku ukształtował się prąd literacki zwany realizmem. Cechą charakterystyczną utworów realistycznych było przedstawienie życia codziennego człowieka w jego środowisku, zgodnie ze wszelkimi prawami opisywanego świata. Realizm opiera się na naśladowczym odtworzeniu rzeczywistości, pisarz jest obserwatorem świata. Najlepiej opisywać świat prozą, powstają więc powieści, nowele i opowiadania.
Obok literatury pięknej rozwija się publicystyka, powstają dzienniki, tygodniki ,
dwutygodniki i miesięczniki. Podstawowymi formami publicystycznymi były felieton i reportaż. Głównym zadaniem felietonu była informacja o wydarzeniach z dziedziny kultury, obyczajów, polityki i spraw społecznych. Autor felietonu nawiązywał kontakt z czytelnikiem ,zwracał się do niego z pytaniami lub uwagami własnymi ( na przykład Bolesław Prus w swoich "Kronikach Tygodniowych"). Reportaż ma formę sprawozdania i służył głównie przekazywaniu faktów - mistrzem reportażu był Henryk Sienkiewicz
(" Listy z podróży do Ameryki").
6. Adam Asnyk- wiersz Do młodych
Asnyk zwraca się do młodych triumfujących pozytywistów, apelując o poszukiwanie przez młode pokolenie " prawdy jasnego płomienia" i odkrywanie " nowych nieodkrytych dróg". Akceptuje w ten sposób pozytywistyczną koncepcję postepu, rozwoju i naukowych metod poznania świata. Przestrzega równocześnie pozytywistów przed zbyt radykalnym odcinaniem się od spuścizny minionych pokoleń. Poeta wie doskonale , że tak jak pozytywiści pokonali romantyków, kiedyś sami zostaną zmuszeni do opuszczenia sceny dziejowej. Tylko zachowując i pielęgnując dorobek przodków, pozytywiści mogą być pewni , że również ich osiągnięcia nie zostaną zaprzepaszczone.
Semestr IV , 6. II
Lekcja nr 3.Temat: "Lalka" B.Prusa - wiadomości wstępne.
1. Informacja o autorze.
2. Pierwsze wydanie utworu ukazało się w 1890 roku. Akcja właściwa rozgrywa się w latach 1878- 1879, ale retrospekcje( czyli powracanie pamięcią do minionych wydarzeń), na które można trafić w Pamiętniku starego subiekta obejmują okres od roku 1837 i opisują wydarzenia związane z Wiosną Ludów (1848r,) a także powstaniem styczniowym (1863r.) Miejscem akcji jest Warszawa, ale poszczególne epizody rozgrywają się w Zasławku u pani prezesowej, a także w Paryżu, na Węgrzech( kampania wegierska).
3.",Lalka" to powieść:
o miłości,
o przyjaźni,
o Warszawie,
o życiu polskiego społeczeństwa w drugiej połowie 19 wieku,
o życiu sfer wyższych,
o historii kupca, który był romantykiem i pozytywista w jednej osobie,
o biznesie i karierze,
o pieniądzach,
o tym, jak zarobić wielkie pieniądze,
o handlu w niemieckim wydaniu,
o czekaniu na Napoleona,
o polityce,
o bogactwie i nędzy,
o ideałach i kompromisach
o Żydach.
Jest to także powieść o trzech pokoleniach idealistów, topografii Warszawy,
o sa.motności człowieka wśród ludzi.
Semestr IV, 6 II
Lekcja nr 4. Temat: Miłość w "Lalce" B.Prusa.
" Żaden z pisarzy nie dał obrazu dziejów wielkiej namiętności miłosnej równie przejmującego i mocnego" M. Dąbrowska.
1. Przedmiot miłości- Izabela Łęcka
25- letnia arystokratka niepospolitej urody, zepsuta przez wychowanie, zarozumiała i kapryśna, egocentryczna , żyjąca pod kloszem i nie mająca pojęcia o trudach prawdziwego życia, traktująca pracę w pocie czoła jako konsekwencję ciężkiego grzechu. O Wokulski mówi: bezczelny kupczyk, grubo ciosana figura, czerwone ręce, nikczemnik. Nieraz jawi się jej inaczej: rysy wyraziste i stanowcze, wejrzenie jasne i przejmujące. Trwałość uczuć Wokulskiego przy jego coraz widoczniejszej finansowej karierze każe Izabeli myśleć o nim jako o doradcy, plenipotencie, w końcu jako o mężu, ale nie kochanku. Była lwicą salonową , zdolna do zdrady narzeczonego pod jego bokiem, opuszczona przez adoratorów wstąpiła do klasztoru.
2. Adorator- Stanisław Wokulski
Miał 45 lat, o jego urodzie wypowiadają się pozytywnie pani Stawska, jej matka i Rzecki. Wokulsk zakochał się od pierwszego wejrzenia i uczucie jego przybrało formę szaleństwa. Dla przedmiotu swojej miłości zrobił majątek, dla niej się go wyzbywa, przezywa męczarnie podejrzeń i wątpliwości. Podejmuje próbę samobójczą, uratowany popadł w depresję, a jego obrzydzenie do świata rosło i zmusiło go do wyjazdu lub samobójstwa, Szuman tłumaczy potęge tej namiętności tym, że zjawiła się późno i była pierwszym uczuciem bohatera.
3.Obrona Izabeli (w zgodzie z powieścią)
Była młodsza od Wokulskiego o 20 lat. Wychowanie wyczulilo ją na maniery, etykietę,salonowe obycie. Stanowiło to dla niej wartość, posiadający te cechy zdobywali natychmiast jej łaskawość. Między nimi istniała bariera społeczna, ale przecież te progi były już wtedy przekraczane(Krzeszowscy). Czy Wokulski mógł żądać od niej wzajemności , żądać, by była ideałem? Dla niej miłość była przyjemnym salonowym flirtem i nie rozumiała postawy Wokulskiego(romantyczne uczucie- wszystko albo nic).
4. Jaki jest więc Wokulski?
Szorstki, gbur, mruk, głaz czy łagodny o szlachetnej fizjonomii i oczach wielkich i rozmarzonych?
Semestr IV, ,6II
7 II
Lekcja nr 5 i 6.Temat: Stanisław Wokulski- samotność człowieka w społeczeństwie. B.Prus "Lalka'.
1. Przeszłość Wokulskiego- pracował jako kelner u Hopfera, uczestniczył w Powstaniu Styczniowym, zesłany na Syberię, po powrocie do Warszawy nie mógł znaleźć pracy , ożenił się z wdową po Minclu odziedziczył 30 000 rubli, wyjechał na wojnę bułgarsko -turecką i dzięki dostawom dla wojska wrócił z 300.000 rubli., stając się jednym z najbogatszych ludzi w Warszawie w 1878-1879r.
2. Co zamierza Wokulski? Kim jest- idealistą romantykiem, wariatem, zwykłym dorobkiewiczem?
3. Opinie ludzi życzliwych i kochających Wokulskiego
Rzecki: nasz Stach,kochany Staś ; nawet umierając mówił z wiarą: Stach ma energię, o , ma! On jeszcze wypłynie. Kochając Wokulskiego,mylił się jednak w ocenie przyczyn jego aktywności.
Szuman: stopiło się w nim dwu ludzi: romantyk sprzed roku sześćdziesiątego i pozytywista z siedemdziesiątego.
Ochocki z wiarą,: Jeśli znajdzie grunt właściwy, w Europie może go znaleźć i jeżeli ma energię.
Stawska: jaka szlachetna fizjonomia.
Dobrze mówią też o nim najubożsi i ci ,którym pomógł: furman Wysocki, jego brat dróżnik,magdalenka, Węgiełek.
4. Wokulski o sobie.
Zakochany w Izabeli , drażnią go obowiązki wobec ogółu i idee narodowe i społeczne, krytycznie ocenia swoje błazeństwa zbliżające do arystokracji,
Miotają nim sprzeczne myśli, podczas wizyty u Łęckich złośliwie wycenia w duchu jej strój. Czasem ma wrażenie , że się dusi. Rozmyślając nad potęgą swojego uczucia, oskarża poetów romantycznych. Widząc całą deprawację i
pasożytnictwo arystokracji buntuje się przeciw własnemu przez nią zniewoleniu, widzi rolę Izabeli we własnej karierze. Na ocenę świata wyraźny wpływ ma widzenie lub nie widzenie Izabeli. Sceptycznie mówi o zbawieniu duszy. Jest jak w więzieniu bez ścian.
5. Opinie pochopne lub wynikające z zawiści i niechęci.
Radca Węgrowicz: wariat, awanturnik
Izabela: kupiec, parweniusz, plenipotent, pień z czerwonymi rękami
Kupcy i fabrykanci: dowodził patriotyzmu będąc golym, ochłonął poczuwszy ruble w kieszeni.
Marszałek, by poniżyć Wokulskiego i pomniejszyć jego kompetencje jak organizatora spółki: nigdym nie myślał, że tak się można zabawić przy podobnej rozmowie.
Książę ,gdy Wokulski raczył nie respektować jego zdania: ten parweniusz
6. Z tych opinii wyłanianie się człowiek o bardzo bogatym życiu wewnętrznym, pełen sprzecznych pragnień i ambicji,wielkiego formatu, człowiek samotny. Ludzie małego serca, wrogo nastawieni oraz zawistni i głupi skłonni są przypisać Wokulskiemu najniższe pobudki. Kochający go także mylą się co do przyczyn i dążeń, idealizują go i oceniają bardzo wysoko, według własnej skali wartości.
Jest postacią uwikłaną w historię, ofiarą romantyzmu z jednej strony i sytuacji popowstaniowej przeszkadzającej mu w działaniu- z drugiej.
Lekcja nr 7
Temat: Hierarchia wartości w "Lalce" B.Prusa.
1. " Pieniądz jest spiżarnią najszlachetniejszej siły w naturze, bo ludzkiej pracy.
On jest sezamem, przed którym otwierają się wszystkie drzwi... wszystko ma się za pieniądze" (Szuman )
2. ,Głupi Szuman ze swoim żydowskim realizmem... gdyby rozum polegał na myśleniu o dochodach, ludzie do dzisiejszego dnia byliby małpami." (Ochocki).
3. Zatem:
- czy poświęcić się zdobywaniu pieniędzy?
- czy poświęcić się idei służebnej wobec ludzkości ( nauce, wynalazkom, odkryciom)?
W jakiej mierze odpowiada na to pytanie "Lalka", a jakiej wiedzy na ten temat dostarcza współczesne życie?
4. Zdobywać pieniądze, bo:
- Minclowie w heroicznym dążeniu do pieniądza zaprawiali się w dyscyplinie, oszczędności, uczciwości, odporności na ciosy losu, lojalności wobec rodziny
- nie mieć pieniędzy, to nie mieć pracy; by dostać pracę, trzeba mieć kompetencje i kompetencje te nieustannie doskonalić, pieniądze więc ciągną człowieka w górę
- dorobiwszy się pieniędzy, można je pomnażać, co daje satysfakcję
- posiadanie pieniędzy umożliwia tworzenie stanowisk pracy, służy ogółowi
- posiadanie pieniędzy zaspokaja wszystkie potrzeby, pozwala zwiedzać świat, zaspokajać kaprysy posiadacza, zapewnia szczęście
- posiadanie pieniędzy umożliwia działalność charytatywną
- bogactwo rodzi podziw najbliższych, wzmaga uczucia wdzięczności i syn.
5. Poświęcić się idei wyższej(pasji,wynalazkom,nauce):
- dążenie Minclów tylko do pieniędzy ograniczyło ich horyzonty myślowe
(Grossmutter nie może pojąć dlaczego Rzecki wziął udzial w wojnie węgierskiej w 1849 roku, a Jana Mincla doprowadziło do pijaństwa i przedwczesnej śmierci).
- niekoniecznie kompetencje dają pracę i pieniądze (Mraczewski,Maruszewicz)
- ludzie owładnięci manią bogacenia się nikczemnieja, Henryk Szlangbaum
oszukuje klientów przez sprzedawanie im tandety
- pieniądze nie otwierają wszystkich drzwi, nie można za nie kupić uczucia panny Izabeli
- człowiek bogaty jest samotny
- widocznie bogactwo nie daje szczęścia, bo Wokulski chciał popełnić samobójstwo
- postęp cywilizacyjny tworzą ludzie ogarnięci pasją, mający w pogardzie pieniądze.
6. Współcześnie dzięki bogactwo biznesmenów mogą pracować różne instytucje pozarządowe, można organizować akcje kulturalne, wspomagać potrzebujących. Wśród ludzi bogatych również są samobójstwa czy patologiczne ucieczki od świata- świadczy to o czym, że pieniądze nie dają szczęścia.
7. Czy bohaterowie powieści są szczęśliwi? Właściwie nikt w tej powieści nie jest szczęśliwy, przedstawiony obraz świata jest bardzo pesymistyczny
Szczęście- pełne i trwałe zadowolenie z całości życia ( Władysław Tatarkiewicz:, O szczęściu.
Semestr IV , 7 II
Lekcja nr 8, Temat: Warszawa w powieści Bolesława Prusa.
1. Akcja utworu toczy się głównie w Warszawie- tu mieszka główny bohater, tu ma swój sklep. Sklep odziedziczony po Minclowej mieści się na Krakowskim Przedmieściu, następnie Wokulski otwiera nowy sklep również przy Krakowskim Przedmieściu na rogu Oboźnej. Na budynku znajduje się tablica upamiętniająca obecność sklepu bohatera.
2. Na spacery Wokulski chodzi na Powiśle, jeździ też do Łazienek, by tam widywać pannę Izabelę.
3. Wyścigi konne odbywają się przy Polu Mokotowskim, tam mieściły się tory wyścigowe w drugiej połowie 19 wieku.
4. Rzecki jako dziecko mieszka z ojcem i ciotką na Starym Mieście. Uczy się zawodu subiekta w sklepie starego Mincla przy Podwalu. Potem Wokulski wynajmuje mu mieszkanie przy Krakowskim Przedmieściu naprzeciwko swojego nowego sklepu ( dziś w bramie naprzeciwko uniwersytetu jest tablica upamiętniająca osobę Ignacego Rzeckiego.
5. Kamienica Łęckich kupiona przez Wokulskiego znajduje się przy ulicy Kruczej.
6. Kwesta wielkanocna odbywa się w kościele Karmelitów ( dziś kościół seminaryjny) przy Krakowskim Przedmieściu.
7. Łęccy mieszkają w Alejach Ujazdowskich.
8. W hotelu Europejskim odbył się bankiet na otwarcie nowego sklepu Stanisława Wokulskiego.
9 Niedaleko Placu Zamkowego był sklep Lalka upamiętniający najbardziej
warszawską powieść. Dziś ten sklep już nie istnieje.
10. Zachęcam do spaceru szlakiem bohaterów powieści Lalka. Przy Krakowskim Przedmieściu znajduje się również pomnik jej autora ( na rogu ulicy Karowej i Krakowskiego Przedmieścia)
Semestr IV, 7 II
Lekcja nr 9, Temat : Niezwykła struktura "Lalki".
1. Rodzaj narracji w "Lalce".
Rozmowa ze słuchaczami na temat postaci Ignacego Rzeckiego- to niepoprawny napoleonista, idealista pełen złudzeń do ludzi i świata. Na jego przykładzie autor pokazuje nam żywotność tradycji romantycznej w okresie pozytywizmu. Zakończenie opowieści
i słowa "non omnis moriar" nawiązują do toposu horacjańskiego.
2. Jaka jest rola Rzeckiego w utworze?
Jest jednym z narratorów - pierwszoosobowy, bohater utworu, znajduje się wewnątrz świata przedstawionego, subiektywnie relacjonuje zdarzenia, naświetlając je zupełnie inaczej. Przez retrospekcje w Pamiętniku starego subiekta ukazuje fundamenty konfliktów, które miały udział w życiu społeczeństwa lat 1878/79.
3. Jest też narrator trzecioosobowy, wszechwiedzący, autorski, w sposób obiektywny z epickim dystansem informuje o świecie przedstawionym, przytacza opinie jednych osób o drugich ,w tym też i o Rzeckim.
3. Jaka jest funkcja tak ukształtowanej narracji?
Dzięki temu powieść zawiera prawdy i półprawdy o bohaterach i wydarzeniach, jest niejednoznaczna, jak człowiek i jego życie. Jest więc niezwykle nowatorska w stosunku do innych powieści realistycznych.
4. Styl "Lalki" - sposobem tworzenia iluzji rzeczywistości
Opisy są bardzo konkretne,szczegółowe i obrazowe, neutralne, nie nacechowane emocjonalnie. Mówiąc o konkretnym środowisku, stara się mówić charakterystycznym dla niego językiem, wyrazić prawdę uczuć. Stąd stylizacja na język narodowości żydowskiej mieszkającej w Polsce, na polsko-niemiecką odmiane języka starego Mincla, na język ludowy( Węgiełek), na język mieszczaństwa warstwy kupieckiej. Indywidualizacja języka i stylizacje służą iluzji rzeczywistości, zludzeniu prawdy.
5. Styl "Lalki" - sposobem interpretacji świata.
Autor dostrzega wiele cech komicznych w ludziach, w sytuacjach, w zdarzeniach. Mówi w sposób ciepły i pobłażliwy, a także krytyczny i ironiczny. Narrator trzecioosobowy pozwala sobie na ironię w stosunku do Łęckiego, a nawet szyderstwo w odniesieniu do księcia. Humor Rzeckiego jest pobłażliwy i rozczulający, ironię można dostrzec tylko w opowiadaniu o odmładzających praktykach żony Wokulskiego. Styl można więc nazwać realistycznym, służącym iluzji rzeczywistości i humorystycznym służącym interpretacji świata. W sensie egzystencjalnym humor podkreśla pesymizm autora
6. Proszę obejrzeć serial telewizyjny w reżyserii Ryszarda Bera "Lalka" z 1978 roku. Do napisania praca z powieści- Termin oddania 19 lutego.
Lekcja nr 10.
Temat: Obraz miasta w " Zbrodni i karze" Fiodora Dostojewskiego.
1. Informacje o autorze.
Fiodor Dostojewski żył w latach 1821 - 1881. Pisarz rosyjski, autor powieści:
" Bracia Karamazow", " Idiota", " Biesy", " Zbrodnia i kara". Twórca powieści psychologicznych wyróżniających się analizą charakteru i bogactwem problematyki moralnej.
2. Petersburg- Wenecją Północy?
- Jaki obraz miasta i jego mieszkańców wyłania się z kart powieści?
- Jak wyglądają mieszkania bohaterów i gdzie się mieszczą, wygląd bram, podwórek i schodów. Jaką funkcję pełni kreacja przestrzeni?
- Skąd i w jakim celu przybyli do Petersburga bohaterowie powieści?
3. Bohaterowie
- Rodion Romanycz Raskolnikow,
- jego siostra Awdotia (Dunia ) i matka Pulcheria Aleksandrowna
- Łużyn
-Sonia Marmieladowa, jej ojciec i macocha
- Porfiry - sędzia śledczy
- Swidrygajlow
- Razumichin
O czym dyskutują bohaterowie powieści?
4. Petersburg " Zbrodni i kary" nie jest tylko realistycznym tłem akcji, to równocześnie obraz autentycznego miasta z lipca 1865 roku, kiedy rozgrywają się perypetie fabuły.
Autentyczne są prospekty, ulice, zaułki i parki, dzisiejszy czytelnik identyfikuje domy, w których mieszkali bohaterowie, może się doliczyć owych 13 schodków, po. których wchodził do swojego pokoiku Raskolnikow. Odnajdzie nawet kamień, pod którym schował zrabowanie lichwiarce pieniądze i precjoza. Autentyczne są też informacje z Kroniki kryminalnej. Wymienione w utworze przestępstwa rzeczywiście zostały dokonane, a pomysł zbrodni Raskolnikowa zrodził się pod pod wpływem relacji prasowych z sierpnia 1865 roku. Techniczna strona morderstwa, okoliczności grabieży w obu przypadkach są zbieżne. Z równą skrupulatnością odtworzone zostały powieści warunki pogodowe z lipca 1865 roku. W Petersburgu był on tak samo upalny, duszny i bezwietrzny, jak w " Zbrodni i karze".
Przesyłam tematy dla semestru VI z7 II
Lekcja nr 1
Temat:Poezja jako świadectwo – wiersze wybrane Tadeusza Różewicza.
1.Informacja o poecie
Poeta, prozaik, dramaturg. We wczesnej poezji dał wyraz przeżyciom wojennym i kryzysowi etycznemu, tworząc nową formę wypowiedzi poetyckiej (nie stosował wielkich liter i znaków przestankowych, używał prostego języka bez poetyckich określeń, stosował nieregularną wersyfikację) Moralna i egzystencjalna refleksja Różewicza dotyczyła ogólnie pojętej kondycji
Człowieka zagubionego we współczesnym świecie. Zmarł w 2014 roku.
2.”Ocalony”
Wydany w 1947r.Podmiot liryczny wypowiada się w pierwszej osobie (liryka bezpośrednia)
Mam dwadzieścia cztery lata
Ocalałem
Prowadzony na rzeż
To człowiek, który ocalał z kataklizmu wojny, w chwili jej zakończenia jest młody (24 lata), a nie
umie wrócić do normalnego życia, zbyt mocno przeżył grozę wojny i był
świadkiem wielu okrucieństw.
Widziałem
Furgony porąbanych ludzi
Podmiot liryczny ocalał, ale tylko fizycznie, jego świat wartości
jest zniszczony, nie jest w stanie odróżnić dobra od zła.
Sszuka nauczyciela ,który nauczy go na nowo jak żyć.
2.”Zostawcie nas”
To apel podmiotu zbiorowego, głos pokolenia ,które nie nadaje się do
się do normalnego życia .Wraca koszmar wojny,
a może kłamliwości czasów stalinowskich .Wiara w odnowienie moralne
moralne człowieka jest złudzeniem.
4.”Lament”
Przypomina swym charakterem modlitwę, ale z treści wynika,
ka, ze podmiot liryczny dawno już utracił wiarę i zdolność do
modlitwy. Choć ma dopiero dwadzieścia lat, czuje, że wojna
zabrała mu młodość i wrażliwość, doświadczyła w okrutny sposób.
Mówi o sobie jako o mordercy i ślepym narzędziu w ręku kata.
Wyznaje też swoją niewiarę w Boga.
5.Przypomnienie wierszy poznanych w szkole podstawowej
(„Warkoczyk”-personifikacja wszystkich zamordowanych w Oświęcimiu
(„List do ludożerców” -ludożerca metaforycznie wyraża postawe
skrajnego egoizmu i stwarzanie sobie jak najlepszych warunków kosztem innych.
Wszyscy są ludożercami czyli egoistami.)
6.Bohaterem lirycznym wielu utworów Różewicza jest osobowos
zdezintegrowana, zagubiona w świecie chaosu i ciągłego zagrożenia
Lekcja nr 2 i 3.
Temat: Wiersze wybrane Czesława Miłosza.
1.Czesław Miłosz (1911 -2004)
W dwudziestoleciu poeta-katastrofista. W 1951 r. wybrał emigrację ,początkowo we Francji, potem w USA, gdzie zajmował się pracą naukową i literacką. W 1980r. otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Od 1993 r. mieszkał w Krakowie.
2.”Który skrzywdziłeś”
Biorąc pod uwagę czas powstania wiersza, pod maska krzywdziciela można rozpoznać
Stalina .Jednak ma charakter uniwersalny ,dotyczy każdego czasu i każdego
władcy. Skrzywdzony został zwykły prosty człowiek-upokorzono go i wyśmiano
.Siła krzywdziciela jest pozorna, płynie z poklasku dworu ,służalczości ,zastraszenia i propagandy.
Zagrożeniem dla tyrana jest poeta, którego rola polega na świadectwie, przestrodze i pohańbieniu krzywdziciela. Utwór kończy zdanie sugerujące tyranowi samobójstwo, które może go ochronić
przed hańbą u potomnych (Zygfryd de Lewe w „Krzyżakach”).
3.”Piosenka o porcelanie”
Wiersz pisany ładnym językiem ,zawiera szereg zdrobnień, obrazowych opisów, metafor dotyczy tak naprawdę wojny .O wojnie pozornie nie pada tu ani jedno słowo, poza zdawkowym „przeszły tanki”(czołgi).Podmiot liryczny wyraża swą troskę o los rozbijanej porcelany,
którą rozumieć należy jako symbol dorobku kulturowego niszczonego
przez bezwzględną wojnę .Siła i przemoc tryumfuje nad wielowiekowym
dorobkiem ludzkości.
4.”Campo di Fiori”
Wiersz napisany w 1943r. w Wielkanoc, gdy likwidowano getto po zakończeniu powstania.
Płomienie z getta przypomniały poecie historyczne wydarzenie -spalenie na stosie Giordana
Bruna w centrum Rzymu na placu Campo di Fiori. Wobec jego cierpienia i śmierci rzymski lud był obojętny, dla motłochu liczy się widowisko, trwa normalne życie i zabawa. Campo di Fiori
wspomina poeta pod murami płonącego getta, patrzy na mieszkańców Warszawy bawiących
się beztrosko na karuzeli ustawionej pod murem ,za którym giną powstańcy. Lud rzymski
i lud Warszawy jest równie obojętny na rozgrywającą się na jego oczach tragedię. Do poety
należy protest przeciw tej obojętności i przypominanie o samotności ginących.
5. „Oeconomia divina”
Utwor przedstawia świat w przededniu katastrofy .Bóg ukarał ludzi ,pozwolił, by robili to ,czego zapragną .ale ludzie pozostawieni samym sobie zatracili granicę między dobrem a złem, między wartościami duchowymi a materialnymi. Stworzyli świat pozbawiony wartości nadrzędnych, sami
doprowadzili swój rodzaj do upadku , do chaosu moralnego.
6.”Biedny chrześcijanin patrzy na getto”
Napisany w 1943r. To tekst pełen lęku przed zasypaniem żywcem,
przed strażnikiem -kretem, poczuciem winy; strach przed losem, jaki spotkał żydów ..
.Jest tez w chrześcijaninie lęk przed potępieniem przez Boga.( czy poczucie winy za Holokaust?)
[proszę przeczytać wypowiedż J. Błońskiego -podręcznik str.142.]
Lekcja nr 4,
Temat: Od Artura do Edka -S. Mrożek: Tango.
1.Sławomir Mrożek(1930-2008)
Prozaik, rysownik, dramaturg: od 1963 r. mieszkał na emigracji (Francja,Meksyk)
Pochowany w Krakowie w Panteonie Narodowym. „Tango” napisał w 1964r.
2.Główny bohater ,Artur, buntuje się przeciw awangardowo-artystycznej rodzinie.
Opozycjonistą Artura jest w rozmowach jogo ojciec -Stomil, artysta awangardowy,
ciągły eksperymentator. Atmosfera domu cechuje się totalnym nieporządkiem zewnętrznym
(bałagan) i wewnętrznym (brak moralności).
3.Etapy buntu Artura:
-Artur próbuje uporządkować otoczenie
-rozmowy ze Stomilem (precyzują bunt)
-próba powrotu do formy poprzez ślub z Alą
-rezygnacja ze ślubu, czyli z formy
-poszukiwanie idei
-próba wprowadzenia władzy i terroru
-tragiczny finał buntu -śmierć Artura (zamordowany przez Edka)
4.Charakterystyka Artura
Buntuje się przeciw rezultatom buntu swoich rodziców, nie napotyka na opór .Musiał
przegrać, bo przekonał się, ,że forma nie uporządkuje świata, zbyt wierzył we wszechmoc władzy,
przegrywa ten, kto daje się ponieść uczuciom.
5.Kim jest Edek?
Jest kimś z zewnątrz, obcy, ale swój (kochanek Eleonory);pozornie układny, ale niezależny, gardzi otoczeniem; prymitywny, prostak, ćwierćinteligent; opowiada się po stronie silniejszego,
cierpliwie czeka na okazję, by w chaotycznym nieporządku przejąć władzę; zapanowawszy
nad rodziną Stomila, natychmiast stara się do niej upodobnić.
6.Wymowa utworu
Klęska Artura jest klęską inteligenckich wahań, braku idei ,
,niedojrzałości, dążenia do „rządu dusz, ”Droga Edka jest parabolą dochodzenia do totalitarnej
władzy (zapewne aluzja do politycznego systemu PRL).
Kontakt
-
Zespół Szkół Nr 27
ul. W. Rzymowskiego 38
02-697 Warszawa -
(22) 843-66-81 / 82 / 83
www.zs27.edupage.org
fb: zespolszkol27