W czwartek 19. listopada 2015 r. uczniowie zs27, podopieczni Hufca Pracy HP 7-28 w Warszawie wraz wychowawcami Modestą Topolą – Orlińska oraz Wojciechem Czyżniakiem ruszyli na jesienny spacer w ramach programu „Czy znasz swoje miasto - lewobrzeżną Warszawę?”.
Komunikacja miejska jest na szczęście dobrze rozwinięta, zatem autobus powiózł uczestników przez Mokotów i Ochotę ku Starej Woli na Cmentarz Żydowski.
Pogoda na szczęście dopisała. Mimo przelotnego deszczu, na miejsce grupa dotarła w promieniach słońca, a tam czekała już Pani przewodnik Agnieszka Witkowska z Muzeum Historycznego miasta stołecznego Warszawy i wspierający ją specjalny gość, Pan Piotr Łubieński, uczestnik Powstania Warszawskiego - żołnierz AK pułku „Baszta”.
Pani przewodnik oprowadziła młodzież najpierw po starym kirkucie. Z głębokim znawstwem i wielkim zaangażowaniem wiodła wciągającą opowieść o jego ciekawostkach i tajemnicach przybliżając specyfikę kultury żydowskiej i historię Warszawy.
Najpierw wycieczka przystanęła przed symbolicznym grobem - pomnikiem Henryka Goldszmita, pisarza, lekarza i zacnego pedagoga prowadzącego sierociniec dla dzieci, którego wszyscy znają jako Janusza Korczaka.
Następne kroki skierowano do grobu Marka Edelmana - legendarnego przywódcy Powstania w Getcie Warszawskim, lekarza kardiologa, żydowskiego pochodzenia polskiego działacza politycznego i społecznego, kawalera Orderu Orła Białego - oraz jego żony, Aliny Margolis-Edelman - lekarza pediatry, o której mało kto wie, że to właśnie ona dała imię słynnej Ali z „Elementarza” Mariana Falskiego (w rzeczywistości spoczywa w Paryżu).
Uczestnicy spaceru historycznego mogli też oddać hołd Ludwikowi Łazarzowi Zamenhofowi, polsko-żydowskiemu lekarzowi okuliście, który zasłynął w świecie dzięki stworzeniu języka Esperanto.
Oglądanie starych macew, steli, oheli i sarkofagów miało istotny walor poznawczy. Dzięki ogromnej wiedzy Pani przewodnik z jednej strony, a jej darowi przekazywania wiadomości w sposób przystępny i przykuwający uwagę z drugiej strony, młodzież zagłębiła się w skomplikowany system symboliki umieszczanej na żydowskich nagrobkach. Ukazują one nie tylko imię, dom, herb, czy zawód zmarłego, lecz m. in. także przynależność do kasty (kapłani, lekarze itp.). Prócz ogólnych symboli religijnych można ponadto odnaleźć znaki niereligijne, jak np. wizerunki Tablic Przymierza, korony, czy zwierząt, a nawet symbole mesjańskie.
Zwiedziwszy stary cmentarz młodzież przeszła aleją na nowy, współczesny kirkut, gdzie nagrobki żydowskie zasadniczo nie różnią się od katolickich, jednakże spoczywają na nich nie tylko kwiaty i znicze, lecz również typowe dla tradycji judaistycznej kamienie każdorazowo przynoszone, jako wyraz pamięci o zmarłym.
Po tej swoistej lekcji uczestnicy wycieczki zwiedzili cmentarz katolicki na Starych Powązkach. W szczególności Aleja Zasłużonych wywarła silne wrażenie na młodzieży, a to za sprawą znaczenia pochowanych tam osobistości, które za życia na trwałe zapisały się dla historii i kultury naszej Ojczyzny.
Kolejno mijano w zadumie groby m. in. Stefana Starzyńskiego - bohaterskiego prezydenta Warszawy, Jerzego hr. Waldorffa - krytyka muzycznego i niestrudzonego popularyzatora kultury muzycznej, inicjatora dorocznej kwesty dla ratowania zabytków Cmentarza Powązkowskiego, Or-Ota, czyli Artura Oppmana - pisarza, Stefana Jaracza - fenomenalnego aktora, Hanki Ordonówny - uwielbianej piosenkarki, tancerki i aktorki, rodziny Melchiora Korwin Szymanowskiego - założycieli tej nekropolii, Jana Kiepury - genialnego śpiewaka, Marii Dąbrowskiej - pisarki, Władysława Reymonta - literata, autora epopei „Chłopi”, Marii Rodziewiczówny - poczytnej powieściopisarki, Leopolda Staffa - wielkiego poety, a także Mieczysławy Ćwiklińskiej - niezapomnianej aktorki teatralnej i filmowej.
Zwiedzanie objęło również katakumby, w których spoczęli np. muzycy - Czesław Niemen i Irena Jarocka, ale także prochy ofiar pomordowanych przez Niemców w obozach koncentracyjnych.
Dalej, alejkami wycieczka przeszła do grobów Krzysztofa Kieślowskiego - reżysera filmowego, Violetty Villas - piosenkarki oraz aktorów - Hanki Bielickiej i Zdzisława Maklakiewicza.
Ten poznawczy spacer zakończył się przejazdem specjalną trasą turystyczną. Z okien autobusu uczestnicy podziwiali najciekawsze miejsca Śródmieścia, a przede wszystkim Trakt Królewski.
Dzięki wysiłkom organizatorów i zaangażowaniu pani przewodnik młodzież znacząco poszerzyła swą wiedzę doświadczając wrażeń, które na długo zagościły w jej sercach i umysłach, co raz jeszcze potwierdziło niezbędną konieczność cyklicznego realizowania przez Hufiec takich programów edukacyjno - kulturalnych.
Tekst : Modesta Topola –Orlińska
Foto: Wojciech Czyżniak